Kobiety. Spotkanie ósme | Ślad: Bronisława Chmielowska
Przyjechała na Dolny Śląsk w 1945, miała wtedy 10 lat. W swoim dotychczasowym dziecięcym życiu zdążyła już być świadkiem dramatycznych wydarzeń na Wołyniu w 1943 roku. Doświadczyła okrucieństwa wojny, żałoby po bliskich, kilkutygodniowej podróży w nieznane. Hasło „Ziemie Odzyskane”, do których jechali ludzie z tamtych stron, było wielką niewiadomą. Wiozła ze sobą pieśni, zachowane w przekazie rodzinnym, nauczone od mamy, zapamiętane z czasów tego krótkiego dzieciństwa, spędzonego w Wołczuchach koło Lwowa. Wspominała swoją rodzinną wieś przez całe życie, mówiła o niej z wielką tęsknotą.
Znała wiele pieśni, pięknie je wykonywała, była zakochana i rozsmakowana w śpiewie.
Pod koniec życia została mistrzynią dla grona młodych kobiet i mężczyzn, którzy chcieli nauczyć się jej starych pieśni, sięgnąć do dawnego świata i dotknąć jego piękna, ogrzać się w jej cieple, bo tak ją wspominają: jako niezwykle serdeczną, gościnną, otwartą na ludzi osobę.
Była nauczycielką kochaną, uwielbianą. Zmarła 5 sierpnia 2021 roku. Zostawiła po sobie ważny, widoczny ślad.
Serdecznie dziękuję Oldze Chojak, Marcie Derejczyk i Joannie Skowrońskiej za opowieści o Bronisławie Chmielowskiej – kobiecie, śpiewaczce, mistrzyni.
Dziękuję Fundacji „Ważka” z Wrocławia za możliwość skorzystania ze zdjęć, zbiorów archiwalnych i nagrań terenowych.
Kiedy: środa, 1 września 2021 r, 19.00
Gdzie: Facebook Jarmarku Jagiellońskiego
Wydarzenie realizowane w ramach Jarmarku Jagiellońskiego 2021 dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
Autorzy i źródła zdjęć (w kolejności pokazywania się na ekranie):
- Fot. Gutek Zegier
- Ze zbiorów Fundacji Ważka
- Okładka CD pt. „Stare pieśni”. Wydawca: Fundacja Ważka (2015)
- Fot. Damian Borowiec
- Ze zbiorów Fundacji Ważka
- Ze zbiorów Fundacji Ważka
- Fot. Joanna Skowrońska
- Nagrania audio – źródła (w kolejności prezentowania):
- Nagranie z CD „Stare pieśni”. Wydawca: Fundacja Ważka (2015)
- Wypowiedź Joanny Skowrońskiej i Marty Derejczyk, materiał audio nadesłany przez rozmówczynie
- Nagranie z CD „Stare pieśni”. Wydawca: Fundacja Ważka (2015)
- Wypowiedź Joanny Skowrońskiej i Marty Derejczyk, materiał audio nadesłany przez rozmówczynie
- Nagranie z CD „Stare pieśni”. Wydawca: Fundacja Ważka (2015)
- Opowieść – nagranie audio ze zbiorów Fundacji Ważka
- Wypowiedź Olgi Chojak, materiał audio nadesłany przez rozmówczynię
- Pieśń z płyty pt. „Wokół dziecka”, seria „Muzyka Źródeł”, Polskie Radio (vol. 27)
Linki do ciekawych stron, audycji, wywiadów:
http://fundacjawazka.org/pl_1027_1/27
http://www.muzykatradycyjna.pl/pl/leksykon/wydawnictwa/plyty-audio/articles/stare-piesni
https://www.muzykatradycyjna.pl/pl/leksykon/mistrzowie/articles/chmielowska-bronislawa
https://www.polskieradio.pl/8/478/Artykul/2288865,Bronislawa-Chmielowska-przekazicielka-muzyki-odzyskanej
https://www.polskieradio.pl/377/7672/Artykul/2285010,Bronislawa-Chmielowska
https://vod.tvp.pl/video/szlakiem-kolberga,mikromusic-bronislawa-chmielowska,39255379
*
Wiejskie kobiety: śpiewaczki, tkaczki, hafciarki, kucharki, przewodniczki obrzędów.
Matki, gospodynie, znachorki, położne. A także instrumentalistki, organistki, wykonawczynie przedmiotów użytkowych i ozdobnych. Inicjatorki wielkich zmian obyczajowych i społecznych w swoim środowisku, spełniające posługi wokół życia i śmierci osób bliskich i obcych. Biografię każdej z nich naznacza nie tylko to, na co kobiety przez wiele setek lat musiały się godzić z racji płci, pozycji społecznej, wychowania i szczegółowych zasad określających reguły życia w tradycyjnej społeczności. Patrzę na nie przez pryzmat ich niezwykłych umiejętności i talentów oraz wewnętrznej siły, która pozwala im realizować się w jednej z najsilniejszych i najbardziej unikalnych potrzeb człowieka – twórczości.
Zapraszam!
Ewa Grochowska
